गुजरात राज्यातील सौराष्ट्र प्रदेशात जूनागढ शहरापासून जवळपास २ किमी अंतरावर असलेले गिरनार हे एक भव्य आणि दिव्य पर्वत आहे. या पर्वताला अनेक शिखरे आहेत ज्यांना स्थानिक भाषेत ‘टोंक’ असे म्हणतात. या टोंकांमध्ये जैन धर्म, हिंदू धर्म आणि बौद्ध धर्माशी संबंधित अनेक मंदिरे आणि तीर्थक्षेत्रे आहेत.
गिरनार का करावी?
- गिरनार हे धार्मिक आणि आध्यात्मिक स्थळांसाठी प्रसिद्ध आहे.
- येथे शांतता आणि निसर्गाचा आनंद घेण्यासाठी येऊ शकता.
- गिरनारच्या टोंकांवर चढाई करणे हे आव्हानात्मक आणि रोमांचकारी असू शकते.
- गिरनारच्या आसपासच्या प्रदेशाचे मनोरम दृश्य पाहण्यासाठी येथे येऊ शकता.
गिरनारची वैशिष्ट्ये:
- गिरनारच्या प्रमुख शिखरांपैकी काही आहेत – गोरख टोंक, जैन टोंक (शेत्तंजय), नेमिनाथ टोंक, अंबाजी टोंक.
- जैन धर्मातील 22 पैकी 21 व्या तीर्थंकर भगवान नेमिनाथ यांचे निर्वाण येथे झाले होते. त्यांचे भव्य मंदिर येथील नेमिनाथ टोंकावर आहे.
- गिरनार हे हिंदू धर्मातील दत्तात्रेय भगवानांचेही अधिष्ठान मानले जाते. त्यांच्या पावलांची “दत्तापादुका” येथे आहे.
- येथे गोरखनाथ आणि अंबाजी यांची देखील मंदिरे आहेत.
- जुन्या काळातील बौद्ध लेणी देखील येथे आहेत.
गिरनारचा इतिहास आणि पौराणिक महत्त्व:
- पुराणांनुसार, गिरनारची निर्मिती लंकेचा राजा रावण याने केली होती.
- महाभारतात याचा उल्लेख रेवतक पर्वत असा केला आहे.
- अशोकाचा एक स्तंभ देखील येथे आहे.
गिरनारची भेट देण्यासाठी कोणता उत्तम काळ?
- गुजरातमध्ये उन्हाळा खूप असतो म्हणून गिरनारला भेट देण्यासाठी हिवाळा (ऑक्टोबर ते फेब्रुवारी) चा काळ उत्तम असतो.
- पावसाळ्याच्या हंगामात (जुलै ते सप्टेंबर) दरम्यान येथे जाण्याचा विचार करू नका कारण डोंगराळ भागात भूस्खलनाचा धोका असतो.
